Gałka oczna, a w szczególności jej zewnętrzna część jest najbardziej narażona na najróżniejsze urazy i dlatego posiada szereg mechanizmów i struktur odpowiedzialnych za ochronę tego narządu. Przed najpoważniejszymi obrażeniami oko chronią kości oczodołu, które ochraniają również mięśnie, nerwy czy kanaliki łzowe. Powieki to kolejna bariera ochronna, która nie dość, że chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi czy nadmiernym oświetleniem, a nawet wysuszającym oczy wiatrem, to również pomaga w rozprowadzaniu filmu łzowego.
Rzęsy również mają stanowić barierę ochronną, również przed wodą czy potem. Tu z kolei istotną rolę odgrywa sama budowa czaszki, gdzie łukowi brwiowemu czasami przypisuje się funkcje ochronne oczu przed uderzeniami, to już znajdujące się na nim brwi chronią oczy przed ściekającym z czoła potem (działają jak rynny kierując pot znad oczu w kierunku nosa) oraz przed zabrudzeniami i nawet zbyt intensywnym światłem. Na powierzchni oka za ochronę odpowiada film łzowy oraz zawarte w nim przeciwciała.
Ze stanemzapalnym spowodowanym przez ciało obce, a w zasadzie z brakiem stanu zapalnego wiąże się ciekawa historia. Podczas II Wojny Światowej okulista Harold Ridley zauważył, że odłamki zniszczonych owiewek brytyjskich myśliwców nie powodują stanu zapalnego w oczach pilotów. Owiewki te były zrobione ze szkła akrylowego. Pomyślał wtedy, że ten materiał może zostać wykorzystany w do produkcji soczewki wewnątrzgałkowej. I finalnie tak się stało. Dr Ridley przeprowadził pierwszy w historii zabieg wszczepienia sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej w 1949 roku.
Opracował:
mgr inż. Bartosz Machna
optometrysta, ortoptysta, optyk
