Wcześniej wspominaliśmy o tym jak istotny film łzowy jest dla ostrego widzenia - poprawnego współczynnika załamania światła czy właściwej liczby dioptrii w naszym układzie optycznym (naszym oku), jak również jakie testy możemy wykonać, aby sprawdzić czy nasze łzy są produkowane w dostatecznej ilości i jakości.
Teraz przyjrzyjmy się trochę dokładniej samemu filmowi łzowemu, jak i z czego jest zbudowany i jakie funkcje pełnią poszczególne jego warstwy. Film łzowy zbudowany jest z trzech warstw przenikających się wzajemnie. Są to, od zewnątrz: warstwa lipidowa, wodna i leżąca najbliżej nabłonka - rogówki warstwa mucynowa. Każda z warstw wydzielana jest przez inne gruczoły.
Warstwa lipidowa (inaczej tłuszczowa) produkowana jest głównie przez gruczoły Meiboma. Jest to warstwa zewnętrzna o grubości około 100 nm. Główną jej funkcją jest powstrzymywanie parowania warstwy wodnej, oraz zapewnienie stabilności powierzchni całego filmu łzowego. Przerwanie ciągłości tej warstwy zwiększa kilkukrotnie parowanie łez. Utrzymanie jednolitości i gładniej powierzchni jest również niezbędne do właściwego załamywania światła padającego na siatkówkę oka.
Kolejna jest warstwa mucynowa (śluzowa), produkowana głównie przez komórki kubkowe i nabłonkowe spojówki. Jej główną funkcją jest zmniejszanie tarcia podczas mrugania i poruszania gałki ocznej oraz wypełnianie przestrzeni pomiędzy komórkami nabłonka rogówki. Chroni również powierzchnię oka przez uszkodzeniami mechanicznymi.
Warstwą przylegającą do powierzchni oka jest warstwa wodna, która stanowi ponad 98% grubości całego filmu łozwego. Wydzielana przez gruczoł łzowy, pełni funkcję odżywczą – dostarcza tlen oraz składniki odżywcze, nawilżającą oraz ochronną (immunologiczną) rogówki. Pozwala też na wypłukiwanie bakterii i ciał obcych oraz znacznie obniża prawdopodobieństwo infekcji oka.
-------
Opracował:
mgr inż. Bartosz Machna
optometrysta, ortoptysta, optyk
Źródła:
Theodore Grosvenor, Optometria 2007
Kanski, Okulistyka kliniczna 2017
Dorota Szczęsna, „Badania i ocena kinetyki filmu łzowego za pomocą interferometrii” -rozprawa doktorska
